Đức Hồng Y Hummes nói: Giáo hội cần mở tung cánh cửa, phá bỏ những bức tường bao quanh và xây những cây cầu. Giáo hội cần ra khỏi chính mình và bước đi cùng với lịch sử trong thời đại thay đổi này, để có thể sát cánh cùng với tất cả mọi người, đặc biệt là những người sống ở vùng biên của nhân loại.

Việc dấn bước giúp cho Giáo hội trung thành với truyền thống đúng đắn, không phải duy truyền thống để dính luôn với quá khứ nhưng truyền thống là lịch sử sống động của Giáo hội, nơi đó mỗi thế hệ nhận lấy những gì các thế hệ trước để lại và làm cho chính truyền thống đó thêm phong phú, như kinh nghiệm hiểu biết về đức tin vào Chúa Giêsu trong thời đại chúng ta.

Ánh sáng chỉ đường: lời loan báo của Chúa Giêsu Kitô và thực hành không mệt mỏi lòng thương xót trong truyền thống sống động của Giáo hội, đón nhận và khuyến khích tất cả mọi người, không trừ ai, cùng nhau tiến bước hướng về tương lai như những người bạn và anh em, trong khi vẫn tôn trọng sự khác biệt.

Những bước đi mới: Đừng sợ hãi điều mới. Trong bài giảng lễ Chúa Thánh Thần Hiện xuống năm 2013, Đức Thánh Cha Phanxicô đã nói: “Điều mới luôn làm chúng ta có một chút sợ hãi, bởi vì chúng ta cảm thấy an toàn hơn khi mọi sự nằm trong tầm kiểm soát, chúng ta sợ Chúa đưa chúng ta đối diện với những con đường mới.[…] Vì vậy chúng ta phải cầu nguyện: ‘Xin sai Thần Khí Chúa đến để biến đổi mặt đất này.”

Các quyền của người dân bản địa

Về chứng tá tại vùng Amazon, bên cạnh các nhà truyền giáo luôn có vô số các lãnh đạo thổ dân cũng như người dân bản địa đã để lại những chứng tá anh hùng. Họ thường bị giết trong cuộc chiến chống lại đói nghèo và vi phạm quyền con người. Bên cạnh đó, lịch sử của Giáo hội tại vùng Liên Amazon cho thấy luôn thiếu các nguồn lực vật chất và thiếu các nhà truyền giáo để phát triển toàn diện cộng đồng, đặc biệt là sự thiếu vắng gần như hoàn toàn của Bí tích Thánh Thể và các bí tích thiết yếu khác cho đời sống Kitô hữu thường ngày.

Trong giai đoạn lắng nghe của Thượng Hội đồng, người dân bản địa đã thể hiện bằng nhiều cách khác nhau ước muốn nhận được sự hỗ trợ của Giáo hội trong việc bảo vệ và bảo đảm các quyền của họ để xây dựng tương lai. Các dân tộc bản địa phải được trả lại và đảm bảo quyền trở nên nhân vật chính trong lịch sử của họ. Họ là chủ thể của cuộc sống chứ không phải đối tượng của tinh thần thực dân bằng bất cứ cách nào.

Vấn đề về thiếu nhân sự Giáo hội

Hiện nay, tại các cộng đoàn địa phương trong vùng Amazon, việc thiếu linh mục là một vấn đề lớn dẫn đến thiếu Thánh Lễ, ngay cả lễ Chúa Nhật, và các bí tích khác. Việc tham gia cử hành Thánh Thể, ít nhất là Chủ nhật, là nền tảng cho sự phát triển toàn diện và đầy đủ của các cộng đồng Kitô giáo. Nó là điều cần thiết để xác định con đường mới cho tương lai. Trong giai đoạn lắng nghe, các cộng đồng bản địa đã hỏi rằng, trong khi vẫn chân nhận giá trị to lớn của luật độc thân trong Giáo hội, trước nhu cầu cấp thiết của hầu hết các cộng đồng Công giáo ở Amazon, có thể mở ra con đường cho việc phong chức linh mục cho những người nam đã kết hôn đang sống trong cộng đồng cư dân không. Đồng thời, trước một số lượng lớn các phụ nữ ngày nay đang điều hành các cộng đoàn ở Amazon và điều này đang được chân nhận, cần tìm cách củng cố nó bằng một sứ vụ để nó phù hợp với các nhà lãnh đạo nữ trong những cộng đoàn.

Vấn đề khí hậu

Thượng Hội đồng cũng diễn ra trong bối cảnh khủng hoảng nghiêm trọng về khí hậu và sinh thái liên quan đến toàn bộ hành tinh của chúng ta. Sự nóng lên toàn cầu của hành tinh do hiệu ứng nhà kính đã tạo ra sự mất cân bằng khí hậu chưa từng thấy, nghiêm trọng và khẩn cấp. Đồng thời, hành tinh này đang bị tàn phá, hủy hoại và làm suy thoái tài nguyên trái đất do mô hình công nghệ toàn cầu hóa, khai thác tàn phá và kiệt quệ như được đề cập trong thông điệp Laudato Sì. Trái đất không thể chịu đựng được nữa.

Vấn đề nước

Một đề tài quan trọng khác là vấn đề nước, “bởi vì nó không thể thiếu đối với cuộc sống con người cũng như các hệ sinh thái trên cạn và dưới nước” (Laudato Sì 28). Sự khan hiếm nước uống an toàn là mối đe dọa ngày càng tăng trên khắp hành tinh. Mỗi người đều có quyền tiếp cận nước uống sạch và an toàn. Chỉ riêng sông Amazon đổ vào đại dương 15% tổng lượng nước ngọt của cả hành tinh. Đây là lý do tại sao Amazon đóng vai trò trọng yếu trong việc phân phối lượng mưa cho các vùng xa xôi khác của Nam Mỹ và góp phần vào quá trình chuyển động của không khí trên khắp hành tinh. (CSR_5857_2019)

Văn Yên, SJ – Vatican News